Mae canllaw NICE ME/CFS yn amlinellu camau ar gyfer diagnosis a rheolaeth well

 

Heddiw mae NICE wedi cyhoeddi ei ganllaw wedi’i ddiweddaru ar ddiagnosis a rheoli enseffalomyelitis myalgaidd (neu enseffalopathi)/syndrom blinder cronig (ME/CFS), 29 Hydref 2021.

Amcangyfrifir bod dros 250,000 o bobl yng Nghymru a Lloegr ag ME/CFS, gyda thua 2.4 gwaith yn fwy o fenywod na dynion yn cael eu heffeithio.

Mae’r canllaw yn ymdrin â phob agwedd ar ME/CFS mewn plant, pobl ifanc ac oedolion o’i ganfod a’i asesu cyn ac ar ôl diagnosis i’w reoli, monitro ac adolygu.

Yn y datganiad i’r wasg Dywedodd Paul Chrisp, cyfarwyddwr y Ganolfan Canllawiau yn NICE:

“Yn ogystal â dwyn ynghyd y dystiolaeth wyddonol orau sydd ar gael, rydym hefyd wedi gwrando ar brofiadau go iawn, byw a thystiolaeth pobl ag ME/CFS i gynhyrchu canllaw cytbwys sydd â’u llesiant yn ganolog iddo. Mae NICE yn gobeithio y bydd partneriaid system a’r gymuned ME/CFS yn cydweithio i sicrhau bod yr argymhellion pwysig hyn yn cael eu rhoi ar waith.â€

Dywedodd Peter Barry, Cynghorydd Clinigol Ymgynghorol ar gyfer NICE a chadeirydd y pwyllgor canllawiau:

“Bydd y canllaw hwn yn darparu cefnogaeth glir i bobl sy’n byw gydag ME/CFS, eu teuluoedd a’u gofalwyr, ac i glinigwyr. Mae’n cydnabod bod ME/CFS yn gyflwr meddygol cymhleth, cronig a all gael effaith sylweddol ar ansawdd bywyd pobl.

Rydyn ni’n gwybod bod pobl ag ME/CFS wedi cael anhawster i gael cydnabyddiaeth i’w salwch, ac mae’r canllaw yn rhoi arweiniad ar gyfer amau a gwneud diagnosis o’r cyflwr, gan gydnabod nad oes prawf penodol ar ei gyfer. Mae’r canllaw yn pwysleisio pwysigrwydd cynllun rheoli personol ar gyfer meysydd fel rheoli ynni – gan gynnwys pwysigrwydd gorffwys ac aros o fewn terfynau egni’r unigolyn – trin symptomau penodol, a chanllawiau ar reoli fflachiadau a gwaethygiadau.â€

Mae’r canllaw yn nodi symptomau ME/CFS fel blinder gwanychol sy’n cael ei waethygu gan weithgaredd, anhwylder ar ôl gwneud ymdrech, cwsg aflonydd neu aflonyddwch cwsg, ac anawsterau gwybyddol (‘niwl yr ymennydd’). Mae’n dweud y dylai pobl sydd â phob un o’r 4 symptom sydd wedi para 3 mis neu fwy gael eu cyfeirio at dîm arbenigol ME/CFS (yn achos plant dylai hwn fod yn dîm arbenigol pediatrig) sydd â phrofiad a hyfforddiant mewn rheoli ME/CFS i cadarnhau eu diagnosis a datblygu cynllun rheoli personol cyfannol yn unol â’r canllaw hwn.

Dylai pobl ag ME/CFS gael cymorth wedi’i deilwra’n unigol sy’n canolbwyntio ar nodau personol y cytunwyd arnynt a dylid defnyddio amrywiaeth o ddulliau yn dibynnu ar ddewisiadau a blaenoriaethau’r claf.

Ac mae’r canllaw yn ei gwneud yn glir na ddylai unrhyw raglen sy’n seiliedig ar gynnydd graddol sefydlog mewn gweithgaredd corfforol neu ymarfer corff, er enghraifft therapi ymarfer corff graddedig (GET), gael ei chynnig ar gyfer trin ME/CFS. Amlygodd trafodaethau gyda rhanddeiliaid fod y term ‘GET’ yn cael ei ddeall mewn gwahanol ffyrdd ac mae’r canllaw yn nodi’n glir beth yw ystyr y term.

Amlygir hefyd bwysigrwydd sicrhau bod pobl yn aros o fewn eu terfynau ynni wrth ymgymryd â gweithgaredd o unrhyw fath. Mae’r canllaw yn argymell mai dim ond mewn amgylchiadau penodol y dylid ystyried unrhyw weithgarwch corfforol neu raglenni ymarfer corff ar gyfer pobl ag ME/CFS a dylent ddechrau drwy sefydlu gallu’r person i wneud gweithgaredd corfforol ar lefel nad yw’n gwaethygu ei symptomau. Mae hefyd yn dweud y dylid cynnig gweithgaredd corfforol neu raglen ymarfer corff dim ond ar y sail ei fod yn cael ei ddarparu neu ei oruchwylio gan ffisiotherapydd mewn tîm arbenigol ME/CFS a’i fod yn cael ei adolygu’n rheolaidd.

Er y tybir weithiau bod therapi ymddygiad gwybyddol (CBT) yn iachâd ar gyfer ME/CFS, mae’r canllaw yn argymell y dylid ond ei gynnig i gefnogi pobl sy’n byw gydag ME/CFS i reoli eu symptomau, gwella eu gweithrediad a lleihau’r trallod cysylltiedig gyda salwch cronig.

Dywedodd y Farwnes Finlay, Ymgynghorydd mewn Meddygaeth Lliniarol, Arweinydd Clinigol Gofal Lliniarol Cymru, Ymddiriedolaeth GIG Felindre, ac is-gadeirydd y pwyllgor canllawiau:

“Mae ME/CFS yn gyflwr hirdymor cymhleth sy’n achosi metabolaeth egni anhrefnus a gall fod yn hynod anablu. Mae angen gwrando ar y rhai ag ME/CFS, eu deall a’u cefnogi i addasu eu bywydau. Mae aelodau’r pwyllgor sy’n ymwneud â’r canllaw hwn wedi gweithio’n arbennig o galed i sicrhau bod gofal yn dod yn fwy empathig ac yn canolbwyntio ar anghenion yr unigolyn.â€

Mae’r canllaw a’r holl dystiolaeth, cyflwyniadau a dogfennau ategol i’w gweld yma: https://www.nice.org.uk/guidance/NG206/

Gweler sut mae’r gymuned ME a gweithwyr proffesiynol wedi ymateb:

Canllaw NICE ME/CFS – Croeso gofalus gan WAMES a’r gymuned ME

NICE 2021 ME/CFS guideline – Doctors’ leaders reject ‘evidence based’ change, but many believe the guideline can be transformative

This entry was posted in News. Bookmark the permalink.

Comments are closed.