Mae Innovait, y cylchgrawn i Gysyllteion mewn Hyfforddiant (AiT’s) Coleg Brenhinol Meddygon Teulu, wedi cyhoeddi erthygl ar Chronic Fatigue Syndrome yn pwysleisio rôl Meddygon Teulu mewn gwneud deiagnosis cynnar a rhoi cyngor ar sut i ireoli CFS. Mae’n gwrthod dosbarthiad CFS fel cyflwr niwrolegol a siarada am bobl gyda hanes o lesgedd cronig fel rhai â phroblemau iechyd meddwl.
Mae Meddygon Teulu yn cael eu hannog i:
- gymryd hanes bioseicogymdeithasol manwl i ddarganfod ffactorau fyddai’n debygol o ganiatau’r cyflwr i barhau, ac i amlygu disgwyliadau ac amcanion y claf
- gwirio am salwch seicolegol tra’n osgoi’r arfer o wirio’n eang am salwch corfforol
- osgoi cyfeirebu eang amhriodol i glinigau meddygol arbenigol.
- dangos eich bod yn eu credu hwy
- delio’n gynnar gyda gallu claf i barhau mewn gwaith neu addysg
- canolbwyntio ar reoli symptomau a gwella gweithrediad
- cynghori cleifion i beidio â gwneud gweithgaredd egniol di-strwythur a heb oruchwyliaeth tebyg i “fynd i’r gampfa” neu “ymarfer mwy”
- cynghori cleifion i gyfyngu cyfnodau o orffwys i 30 munud ar y tro i osgoi gorwedd am gyfnod hir
- annog cleifion sy’n dioddef atgwymp i ‘gynnal gweithgaredd a lefelau ymarfer yn ystod y fath anhawster. Mae’n amheus a fyddai cleifion o’r fath yn elwa o fewnbwn arbenigol pellach
- cynghorwch fod ‘CBT a GET yn gallu cael eu defnyddio’n ddiogel a fod CBT a GET yn driniaethau mwy effeithiol na APT neu ofal meddygol arbenigol’
- helpwch hwy i wneud cais am ‘addasiadau ac offer addas
- gwnewch yn siŵr fod cleifion yn derbyn eu haeddiannau budd-dâl llawn
- cyfeirwch blant i wasanaeth pediatrig (ar ôl i symptomau fod yn bresennol am 6 wythnos)
